ΕΦΗΒΕΙΑ

Οι βοηθοί : βιταμίνες, μέταλλα και ιχνοστοιχεία

Μαρία Σκούρα

Στην εφηβεία όσες περισσότερες γνώσεις αποκτάς για την διατροφή σου, τόσες περισσότερες πιθανότητες έχεις να ακολουθείς μια ισορροπημένη  διατροφή στη ζωή σου. Μάλιστα, οι γνώσεις αναφορικά με τις λεπτομέρειες κάνουν τη διαφορά! Για παράδειγμα, μεγαλώνοντας συχνά θα άκουγες την φράση «να τρως πολλά φρούτα και λαχανικά που έχουν βιταμίνες». Τι είναι όμως αλήθεια αυτές οι βιταμίνες και γιατί χρειάζεται να τρώει κανείς καθημερινά φρούτα και λαχανικά;

Οι βιταμίνες, τα μέταλλα και τα ιχνοστοιχεία είναι συστατικά που ο οργανισμός σου χρειάζεται σε μικρές ποσότητες για τη σωστή λειτουργία του. Δεν αποδίδουν ενέργεια στο σώμα, δηλαδή δεν έχουν θερμίδες, αλλά συμμετέχουν στη χρησιμοποίηση της ενέργειας που παίρνει το σώμα σου από τους υδατάνθρακες, τις πρωτεΐνες και το λίπος. Είναι δηλαδή, οι βοηθοί του μεταβολισμού σου.  Μια ισορροπημένη διατροφή μπορεί να εξασφαλίσει τη λήψη όλων των απαραίτητων αυτών στοιχείων.

Πόσα είδη βιταμινών υπάρχουν;

Γενικά, οι βιταμίνες χωρίζονται σε δύο κατηγορίες : τις λιποδιαλυτές και τις υδατοδιαλυτές.

Οι λιποδιαλυτές βιταμίνες βρίσκονται κυρίως στα λιπαρά φαγητά, όπως στο λίπος του κρέατος, στο βούτυρο και το λάδι, στα φυτικά λίπη, στα γαλακτοκομικά προϊόντα (γάλα, τυρί, γιαούρτι), στο συκώτι και στα λιπαρά ψάρια.

Αυτές οι βιταμίνες χρειάζονται καθημερινά για τη σωστή λειτουργία του σώματος, παρ’ όλ’ αυτά δεν χρειάζεται να τρως καθημερινά λιπαρές τροφές, αφού το σώμα σου μπορεί να αποθηκεύσει μέρος τους για μελλοντική χρήση.

Οι λιποδιαλυτές βιταμίνες είναι οι εξής:

• Βιταμίνη Α

• Βιταμίνη D

• Βιταμίνη E

• Βιταμίνη K

Οι υδατοδιαλυτές βιταμίνες βρίσκονται στα φρούτα, τα λαχανικά, τα δημητριακά , τους ξηρούς καρπούς και τους σπόρους.

Αυτές, σε αντίθεση με τις λιποδιαλυτές βιταμίνες δεν αποθηκεύονται στον οργανισμό και έτσι θα πρέπει να προσλαμβάνονται συχνότερα. Η περίσσια ποσότητα αποβάλλεται κατά την ούρηση. Επίσης, οι υδατοδιαλυτές βιταμίνες είναι ευαίσθητες στην θερμοκρασία και την επαφή με τον αέρα και ένα μέρος τους καταστρέφεται όταν μαγειρευτούν ή εκτεθούν σε αέρα. Για παράδειγμα, αν στύψουμε ένα φρέσκο χυμό πορτοκάλι, καλό θα ήταν να τον καταναλώσουμε άμεσα για να πάρουμε τη πολύτιμη βιταμίνη C που μας προσφέρει.

Οι υδατοδιαλυτές βιταμίνες είναι οι εξής:

• Βιταμίνη C

• Σύμπλεγμα βιταμινών Β:

○ Βιταμίνη B1

○ Βιταμίνη B2

○ Βιταμίνη B3

○ Βιταμίνη B5

○ Βιταμίνη B6

○ Βιταμίνη B7

○ Βιταμίνη B9

○ Βιταμίνη B12

Σε τι χρησιμεύουν τα μέταλλα;

Τα μέταλλα είναι απαραίτητα για 3 κύριους λόγους:

• Δημιουργία γερών οστών και δοντιών

• Ρύθμιση υγρών στο σώμα

• Μετατροπή της τροφής σε ενέργεια

Τα μέταλλα ανευρίσκονται σε τροφές όπως κρέας, δημητριακά, ψάρια, γαλακτοκομικά προϊόντα, λαχανικά, φρούτα (κυρίως αποξηραμένα), και ξηροί καρποί. Τα πιο απαραίτητα μέταλλα είναι το ασβέστιο και ο σίδηρος, υπάρχουν όμως και άλλα  που είναι απαραίτητα για ένα γερό σώμα.

Τι είναι τα ιχνοστοιχεία;

Τα ιχνοστοιχεία είναι απαραίτητα θρεπτικά συστατικά για την ομαλή λειτουργία του οργανισμού, αλλά χρειάζονται σε πολύ μικρότερες ποσότητες από τις βιταμίνες και τα μέταλλα. Αυτά βρίσκονται σε τροφές όπως κρέας, ψάρια, δημητριακά, γαλακτοκομικά προϊόντα, λαχανικά και ξηρούς καρπούς. Παραδείγματα ιχνοστοιχείων είναι το ιώδιο και το φθόριο.

Μαρία Σκούρα

Διατροφολόγος, Επιστημονική Συνεργάτης Ελληνικής Εταιρείας Εφηβικής Ιατρικής