Φόβος
Δικαιολογίες: ποιο φόβο μας κρύβουν
Βασιλική Δημητρακοπούλου
Κατά την εφηβική ηλικία οι σχολικές υποχρεώσεις φαίνεται να αυξάνονται και το περιβάλλον γονείς, φίλοι, καθηγητές, προπονητές δείχνουν να έχουν περισσότερες απαιτήσεις από εσένα. Τι γίνεται όμως όταν νιώθεις να αντιστέκεσαι και αρνείσαι να φέρεις εις πέρας τις υποχρεώσεις σου;
Οι προφάσεις είναι μια πονηρή μορφή άρνησης που μπορεί να χρησιμοποιείς σε διάφορους τομείς της ζωή σου. Συνήθως, σου παρέχουν δικαιολογίες, άλλοθι, εκλογικεύσεις ή παραμύθια για να εξηγήσεις το λόγο που δεν έκανες ή δεν πέτυχες αυτό που ήθελες. Οι προφάσεις μπορεί να σε διατηρούν σε κατάσταση άρνησης. Με αυτές μάλλον αποφεύγεις να δεις μέσα σου κάτι που σε φοβίζει. Αυτό συχνά μπορεί να είναι «ο φόβος ότι θα αποτύχεις», «ο φόβος της κριτικής από τους άλλους» ή ακόμα «ο φόβος του κόπου που θα χρειαστεί, ότι δηλαδή θα κοπιάσεις πολύ και θα κουραστείς» και έτσι συχνά μπορεί να καταφεύγεις στην εύκολη λύση του να μην προσπαθήσεις καθόλου.
Και τότε είναι που επιζητάς ασυνείδητα μερικές καλές λογικές σκέψεις για να το αποφύγεις. Ξεκινάς με το να μην κάνεις τις ασκήσεις σου για μια μέρα ή να μην μάθεις το σημερινό κεφάλαιο στην ιστορία, αφού δεν πειράζει και τόσο. Και όταν συμβεί αυτό, συνεχίζεις να χαλάς το πρόγραμμά σου και τις επόμενες μέρες. Και μόλις εσύ ή κάποιος άλλος σου θυμίσει τις υποχρεώσεις σου, προσφέρεις μια ατελείωτη λίστα με δικαιολογίες όπως:
“δεν προλαβαίνω”
“δεν ξέρω πώς να το κάνω”
“είμαι πολύ αδύναμος”
“δεν μ’ ενδιαφέρει”
“δεν πειράζει”
“δεν έχουμε τίποτα για διάβασμα”
“δεν θα τα καταφέρω”
“δεν το ήξερα”
Συνήθως, διαλέγεις λίγες βολικές δικαιολογίες και μπορεί να τις χρησιμοποιείς για τα πάντα. Όταν χρησιμοποιείς μια τέτοια πρόφαση σε κάποιο τομέα, αρκετές φορές μπορεί να την εφαρμόζεις αυτόματα και σε άλλους τομείς της ζωής σου, οπότε καταντά συνήθεια. Στον τομέα της υγείας για παράδειγμα οι προφάσεις σου μπορεί να είναι κάπως έτσι:
“πάντως δεν έχω και τίποτα”
“αν το αγνοήσω θα φύγει”
“ο γιατρός θα με πονέσει”
“θα γίνω καλά μόνη μου”
“θα πάω αργότερα, δεν προλαβαίνω τώρα”
H αποφυγή ή η άρνηση σε κρατούν μακριά από αυτό που πραγματικά φοβάσαι ότι θα συμβεί εάν ασχοληθείς με τις υποχρεώσεις σου και αναβάλλουν το να έρθεις αντιμέτωπη με το φόβο μέσα σου.
Όμως για να έχεις ψυχική υγεία, να πετυχαίνεις τους στόχους σου και να προχωράς στη ζωή σου με επιτυχίες χρειάζεται να αντιμετωπίσεις τους πραγματικούς σου φόβους. Άλλωστε, όταν κάτι δεν μάθεις να το αντιμετωπίζεις είναι πιθανό να το βρίσκεις συνέχεια μπροστά σου. Το πρώτο βήμα για να ξεπεράσεις το φόβο σου είναι να αναγνωρίσεις αυτό που σε φοβίζει.
Μπορείς να ζητήσεις ενισχυτική διδασκαλία εάν δυσκολεύεσαι με τα μαθήματα, να συζητήσεις με τον καθηγητή ή τον προπονητή σου το πρόβλημα που έχει προκύψει, ακόμα και αν πρόκειται για τις σχέσεις σου με τους συμμαθητές σου ή να ζητήσεις τη βοήθεια ενός ειδικού για να ξεπεράσεις κάτι που φοβάσαι πολύ.
Είναι σημαντικό, πάντα να είσαι αισιόδοξη και να θυμάσαι ότι για όλα υπάρχει λύση!
Βασιλική ΔημητρακοπούλουΨυχολόγος, Επιστημονική Συνεργάτης
Ελληνικής Εταιρείας Εφηβικής Ιατρικής
