Παχυσαρκία
Παχυσαρκία: τι σημαίνει – πως αντιμετωπίζεται;
Μαρία Σκούρα
Τα ποσοστά παχυσαρκίας στους εφήβους τις τελευταίες δεκαετίες έχουν πάρει διαστάσεις επιδημίας. Μέσα σε 10 χρόνια, από το 2000 μέχρι το 2010, στην Ελλάδα το ποσοστό υπέρβαρων/παχύσαρκων εφήβων αυξήθηκε από 15,4% σε 22%. Η εφηβεία αποτελεί περίοδο αυξημένου κινδύνου για την ανάπτυξη παχυσαρκίας κυρίως στα κορίτσια, διότι συντελούνται αλλαγές στη σύσταση του σώματος.
Τι ονομάζεται όμως παχυσαρκία; Η παχυσαρκία είναι η υπερβολική συσσώρευση λίπους στο σώμα σε σχέση με την σωματική μας διάπλαση (ύψος/βάρος). Μια από τις βασικές και εύκολες μετρήσεις για την εκτίμηση της παχυσαρκίας είναι ο Δείκτης Μάζας Σώματος (ΔΜΣ), δηλαδή ο λόγος βάρους δια ύψος στο τετράγωνο (Kg/m 2 ).
Ο ΔΜΣ μπορεί να εφαρμοστεί στην εφηβεία για το διαχωρισμό σε λιποβαρείς (δηλαδή έφηβοι με διαταραχή στα επίπεδα λίπους, κατώτερα από τα φυσιολογικά), φυσιολογικούς, υπέρβαρους και παχύσαρκους εφήβους, χρησιμοποιώντας ειδικές για την ηλικία και το φύλο κρίσιμες τιμές. Ο πίνακας που ακολουθεί δίνει ενδεικτικά κάποιες τιμές για έφηβους.
Πίνακας 1. Τιμές ΔΜΣ για εφήβους ανά ηλικία και φύλο
| Φύλο | Ηλικία | Κατηγοριοποίηση βάση τιμών ΔΜΣ | |||
| Λιποβαρής | Κανονική | Υπέρβαροι | Παχύσαρκοι | ||
| αγόρια | 11ετών | ≤18 | 19-20,89 | 20,9-25,58 | >25,58 |
| 13ετών | ≤18 | 19-22,27 | 22,28-27,25 | >27,25 | |
| 15ετών | ≤18 | 19-23,60 | 23,61-28,60 | >28,60 | |
| κορίτσια | 11ετών | ≤18 | 19-21,20 | 21,21-26,05 | >26,05 |
| 13ετών | ≤18 | 19-21,98 | 22,99-28,20 | >28,20 | |
| 15ετών | ≤18 | 19-24,17 | 24,18-29,29 | >29,29 | |
Όταν η κατανομή του λίπους στο σώμα σου αλλάζει σημαντικά, αυτό επηρεάζει τους κινδύνους που σχετίζονται με την παχυσαρκία όπως:
• αυξημένα επίπεδα τριγλυκεριδίων
• αυξημένα επίπεδα χοληστερίνης
• αντίσταση στην ινσουλίνη και σακχαρώδης διαβήτης τύπου 2
• σύνδρομο πολυκυστικών ωοθηκών
• ορθοπεδικές επιπλοκές
• ψυχολογικά προβλήματα
• μεγαλύτερες πιθανότητες μια έφηβη να παραμένει και παχύσαρκη και στην ενήλικη ζωή.
ΑΝΤΙΜΕΤΩΠΙΣΗ
Ένας από τους πιο γνωστούς και αποτελεσματικούς τρόπους να αντιμετωπίσεις την παχυσαρκία είναι η μείωση κατανάλωσης ανθυγιεινών τροφών και η αύξηση της σωματικής άσκησης. Όσον αφορά τη διατροφή σου, αυτό που πρέπει κυρίως να περιορίσεις είναι τροφές με υψηλά κορεσμένα λιπαρά. Αυτά μπορεί να είναι σνακ όπως τσιπς, σοκολάτες, κρουασάν, προϊόντα ζύμης (τυρόπιτες, πίτσες κα.), συχνή κατανάλωση φαγητού στα fast – food, τα επεξεργασμένα τρόφιμα, αλλά και ο τρόπος μαγειρέματος στην οικογένεια χρησιμοποιώντας λιγότερο λίπος.
Καταναλώνοντας τρία κύρια γεύματα και δύο ενδιάμεσα σνακ, κυρίως φρούτα, μπορείς να περιορίσεις την υπερκατανάλωση λιπαρών τροφών εντός και εκτός σπιτιού χωρίς έλεγχο. Επίσης, μια σταδιακή μείωση της μερίδας στα κύρια γεύματα είναι ένας βασικός τρόπος μείωσης της συνολικής ενέργειας που καταναλώνεις, ώστε να ελέγξεις το βάρος σου. Η αύξηση κατανάλωσης φρούτων και λαχανικών καθώς και η μείωση ζαχαρούχων ποτών και αναψυκτικών βοηθάει στην γρήγορη απώλεια βάρους αλλά και στη γενικότερη υγεία σου.
Η συστηματική σωματική άσκηση είναι το άλλο σημαντικό μέσο που θα σε οδηγήσει σε απώλεια περιττών κιλών. Η άσκηση μπορεί να αποτελέσει μια ευχάριστη καθημερινή ασχολία, είτε με διάφορα παιχνίδια φυσικής δραστηριότητας, είτε και με χόμπι ή αθλήματα. Η υιοθέτηση ενός δραστήριου τρόπου ζωής και οι σωστές διατροφικές επιλογές από νεαρή ηλικία θα βελτιώσουν την ποιότητα ζωής σου στην εφηβεία και θα σε ακολουθούν στη ζωή σου ως ενήλικας. Όταν οι καλές συνήθειες αποκτώνται νωρίς, τότε είναι πιθανότερο ότι θα συνεχιστούν σε όλη την υπόλοιπη ζωή σου.
Μαρία ΣκούραΔιατροφολόγος, Επιστημονική Συνεργάτης Ελληνικής Εταιρείας Εφηβικής Ιατρικής
