ΕΦΗΒΕΙΑ

Οι επιστημονικές έρευνες στην Ελλάδα δείχνουν ότι τα ποσοστά πρόγνωσης του παιδικού άσθματος είναι αρκετά υψηλά. 60% των παιδιών που εμφάνισαν άσθμα σε προσχολική ηλικία δεν ξαναπαρουσίασαν συμπτώματα μετά τα επτά έτη, ενώ μόνο το 7% αυτών των παιδιών εξακολούθησαν να παρουσιάζουν συμπτώματα άσθματος έως την ηλικία των 18 ετών.

Το άσθμα είναι μια ασθένεια των αεραγωγών (βρόγχων) λόγω φλεγμονής. Όταν ο έφηβος έρθει σε επαφή με κάποιο ερεθιστικό αίτιο (άσκηση, αλλεργιογόνα), επέρχεται βρογχόσπασμος, ο οποίος σε πολύ μικρό διάστημα στενεύει τους βρόγχους, με αποτέλεσμα να εμφανίζεται βήχας, αναπνοή με συριγμό (σαν να σφυρίζει η αναπνοή), δύσπνοια, αύξηση του ρυθμού των αναπνοών και/ή συσφικτικό αίσθημα στο στήθος. Η κατάσταση αυτή ονομάζεται κρίση βρογχικού άσθματος.

Οι συχνότεροι παράγοντες που μπορεί να προκαλέσουν άσθμα στην παιδική ηλικία μπορεί να είναι:

• Ιογενείς λοιμώξεις του αναπνευστικού

• Διάφορα αλλεργιογόνα (από τροφές ή από το περιβάλλον)

• Διάφορες χημικές ουσίες (καπνός τσιγάρου, μόλυνση περιβάλλοντος)

• Το στρες

• Η κληρονομικότητα (συχνά άτομα στο οικογενειακό περιβάλλον μπορεί να παρουσιάζουν διάφορες αλλεργίες)

Αντιμετώπιση

Τα επεισόδια άσθματος αντιμετωπίζονται βασικά με την λήψη οξυγόνου. Επίσης, μπορεί να χορηγηθούν από το γιατρό και κάποια άλλα βοηθητικά φάρμακα ανάλογα την βαρύτητα με την οποία εκδηλώνεται το άσθμα.

Η θεραπεία του άσθματος έχει στόχο τον έλεγχο των συμπτωμάτων με την ελαχίστη φαρμακευτική δόση που εξασφαλίζει τον επαρκή έλεγχο τους. Ελεγχόμενο θεωρείται το άσθμα όταν η έφηβη δεν έχει κάνει κρίση τον τελευταίο χρόνο, δεν χρειάζεται φάρμακα για τα συμπτώματα πάνω από 2 φορές την εβδομάδα, δεν παρουσιάζει νυκτερινά συμπτώματα και έχει φυσιολογική καθημερινή δραστηριότητα χωρίς περιορισμούς από την ασθένεια. Τα έφηβα κορίτσια που παρουσιάζουν άσθμα είναι σε θέση να συμμετέχουν σε όλες σχεδόν τις δραστηριότητες των συνομηλίκων τους, όταν είναι υπό αγωγή και το άσθμα τους ελέγχεται πλήρως.

Η τακτική λήψη των φαρμάκων και η καλή επικοινωνία με το γιατρό σου, θα σε βοηθήσουν να ελέγξεις τα συμπτώματα του άσθματος.  Επίσης, κάποια ακόμα σημαντικά πράγματα που χρειάζεται να ξέρεις για να βελτιώσεις τον έλεγχο του άσθματος είναι:

Να φροντίζεις να αποφεύγεις ερεθιστικούς παράγοντες στο περιβάλλον σου

Καλό είναι να αποφεύγεις:

• τα απορρυπαντικά ή καθαριστικά και τα αφρόλουτρα ή σαμπουάν με έντονο άρωμα.

• την καθημερινή επαφή με κατοικίδια ζώα.

• την καύση ξύλου ή άλλων υλικών σε εσωτερικό χώρο ή, όταν δεν μπορεί να αποφευχθεί, να φροντίζεις για καλό εξαερισμό.

• χαλιά και βαριές κουβέρτες, λούτρινα ζωάκια, γιατί κρατάνε σκόνη και υγρασία.

• χρησιμοποίησε ειδικά καλύμματα που δεν συγκρατούν σκόνη για τα μαξιλάρια και τα στρώματα.

• άνοιγε καθημερινά τα παράθυρα για εξαερισμό.

Διατροφή

• Οι περισσότεροι ασθενείς με άσθμα δεν χρειάζεται να ακολουθήσουν κάποια ιδιαίτερη δίαιτα. Μια υγιεινή δίαιτα, πλούσια σε φρούτα και λαχανικά, μπορεί να οδηγήσει σε καλύτερο έλεγχο του άσθματος και στη βελτίωση της αναπνευστικής λειτουργίας.

• Η απώλεια σωματικού βάρους σε υπέρβαρους και παχύσαρκους εφήβους μπορεί να βελτιώσει τον έλεγχο του άσθματος.

Άσκηση

• Η τακτική άσκηση είναι σημαντική στους εφήβους με άσθμα. Το άσθμα δεν θα πρέπει να σε εμποδίζει να αθλείσαι. Εάν το άσθμα σου είναι ελεγχόμενο μπορείς να κάνεις ακόμη και πρωταθλητισμό.

• Εάν εμφανίζεις δύσπνοια ή έντονο βήχα κατά την άσκηση, μπορείς να πάρεις το ανακουφιστικό σου φάρμακο πριν την άσκηση. Συμβουλέψσου το γιατρό σου!

Κάπνισμα

• Το κάπνισμα είναι ένας βλαπτικός παράγοντας για το άσθμα, που προκαλεί και συντηρεί τα συμπτώματά του

• Το κάπνισμα κάνει τα φάρμακα του άσθματος λιγότερο αποτελεσματικά. Όταν καπνίζεις χρειάζονται μεγαλύτερες δόσεις φαρμάκων για να επιτευχθεί το ίδιο αποτέλεσμα.

• Ακόμα και το παθητικό κάπνισμα είναι επίσης βλαπτικό για τους εφήβους με άσθμα.

• Εάν καπνίζεις και έχεις άσθμα πρέπει να προσπαθήσεις άμεσα να το κόψεις. Εάν δεν μπορείς να τα καταφέρεις μόνη σου, μπορείς να απευθυνθείς για βοήθεια στο γιατρό σου.

Εμβολιασμός

• Εάν πάσχεις από άσθμα, κάθε φθινόπωρο προτείνεται να κάνεις το αντιγριπικό εμβόλιο, το οποίο σε καλύπτει για όλη τη χρονιά. Το εμβόλιο σε προστατεύει από τη γρίπη, ιδιαίτερα εάν εμφανιστεί επιδημία. Ο εμβολιασμός κρίνεται απαραίτητος, στην περίπτωση που  χρησιμοποιείς εισπνεόμενα φάρμακα καθημερινά ή έχεις αντιμετωπίσει στο παρελθόν σοβαρές κρίσεις άσθματος και χρειάζεται να το συζητήσεις με τον γιατρό σου.

Άγχος /στρες

• Υπάρχουν ενδείξεις ότι το άσθμα επιδεινώνεται σε περιόδους άγχους και στρες. Προσπάθησε να ρυθμίσεις καλά το πρόγραμμά σου και τις σχολικές σου υποχρεώσεις και να αφιερώνεις λίγο χρόνο στον εαυτό σου καθημερινά.

Να θυμάσαι να παίρνεις πάντα τα φάρμακά σου, όσο φορτωμένο και αν είναι το πρόγραμμά σου!

Με τη συνεργασία:

Χρέλια Κλεοπάτρα

Ειδικευόμενη  Ιατρός, Γ΄ Παιδιατρικής Κλινικής Πανεπιστημίου Αθηνών Π.Γ.Ν. "ΑΤΤΙΚΟΝ', Επιστ. Συνεργάτης Ελληνικής Εταιρείας Εφηβικής Ιατρικής

 Άρτεμις Τσίτσικα

Επικ. Καθηγήτρια Παιδιατρικής – Εφηβικής Ιατρικής, Επιστ. Υπεύθυνος Προγράμματος «ΠΡΟΛΗΨΗ»  Ελληνικής Εταιρείας Εφηβικής Ιατρικής