ΕΦΗΒΕΙΑ

Στην εφηβεία το σώμα σου αλλάζει με γρήγορους ρυθμούς και ιδιαίτερα τα χαρακτηριστικά εκείνα που αφορούν το φύλο σου, προκειμένου σύντομα να πάρει τη μορφή ενός νεαρού γυναικείου σώματος. Η ανατομία των γεννητικών σου οργάνων και η λειτουργία τους αλλάζει καθώς μεγαλώνεις και επηρεάζεται από τις ορμονικές μεταβολές στην εφηβεία. Είναι σημαντικό να γνωρίζεις την ανατομία του γυναικείου γεννητικού συστήματος για την καλύτερη κατανόηση της λειτουργίας της αναπαραγωγής, αλλά και για να μπορείς να εντοπίσεις εάν προκύψει κάποια παθολογία.

Τα γυναικεία γεννητικά όργανα αποτελούνται από τα εξωτερικά γεννητικά όργανα που είναι εμφανή στο αντίστοιχο σημείο του σώματός σου και τα εσωτερικά γεννητικά όργανα, τα οποία βρίσκονται εσωτερικά στο σώμα σου περίπου κάτω από τον αφαλό σου.

Α.  Εξωτερικά γεννητικά όργανα

Τα εξωτερικά γεννητικά όργανα ονομάζονται αιδοίο και περιλαμβάνουν: το εφήβαιο, τα μεγάλα και μικρά χείλη, την κλειτορίδα, το στόμιο της ουρήθρας, τους βαρθολινείους αδένες και την είσοδο του κόλπου.

Εφήβαιο (ή όρος της Αφροδίτης): Είναι ένα τριγωνικό  τριχωτό σημείο του δέρματος, στο σημείο που ξεκινούν τα γεννητικά σου όργανα. Η τριχοφυΐα ξεκινά να εμφανίζεται στην εφηβεία και ελαττώνεται στην εμμηνόπαυση.

Μεγάλα χείλη του αιδοίου: Είναι πτυχές του δέρματος που  ξεκινούν από το εφηβαίο και φτάνουν στον κόλπο. Συνήθως έχουν μήκος 7-9 εκ. και πάχος 2-4 εκ. Η εξωτερική τους επιφάνεια καλύπτεται από τρίχες και ιδρωτοποιούς αδένες.

Μικρά χείλη του αιδοίου: Βρίσκονται εσωτερικά των μεγάλων χειλέων. Πρόκειται για δερματικές πτυχές με πολυάριθμους σμηγματογόνους αδένες. Διαθέτουν πλούσια αιμάτωση και νεύρωση και έχουν στυτική ικανότητα, δηλαδή μπορεί να διεγερθούν και να αυξήσουν το μέγεθός τους με τον σεξουαλικό ερεθισμό. Τα μικρά χείλη του αιδοίου αναπτύσσονται κατά την εφηβεία και ατροφούν στην εμμηνόπαυση.

Κλειτορίδα: Είναι όργανο αντίστοιχο του ανδρικού πέους. Βρίσκεται μεταξύ των μεγάλων χειλέων και αποτελείται από στυτικό ιστό που σημαίνει ότι διεγείρεται και αυξάνει το μέγεθός της με τον ερεθισμό, και πολυάριθμες απολήξεις αισθητικών νεύρων. Για τον λόγο αυτό η κλειτορίδα παίζει σημαντικό ρόλο στην σεξουαλική διέγερση και στον οργασμό της γυναίκας.

Ουρηθρικό στόμιο: Βρίσκεται πριν τον κόλπο, 1.5-2 εκ. κάτω από την κλειτορίδα και καλύπτεται από τα μικρά χείλη του αιδοίου. Χρησιμεύει για την αποβολή των ούρων από των οργανισμό.

Παραουρηθριαίοι αδένες: Βρίσκονται 1 περίπου εκ. χαμηλότερα από το στόμιο της ουρήθρας και πριν τον κόλπο. Οι αδένες αυτοί εκκρίνουν ένα βλεννώδες υγρό που σκοπό έχει την εφύγρανση του κόλπου.

Είσοδος του κόλπου: Η είσοδος του κόλπου είναι μια εσοχή, στην οποία εισέρχεται το πέος του άντρα κατά την σεξουαλική πράξη. Στην εφηβεία καλύπτεται εσωτερικά από τον παρθενικό υμένα που είναι μία λεπτή μεμβράνη συνδετικού ιστού. Μετά από την πρώτη σεξουαλική επαφή ο υμένας καταστρέφεται και τα υπολείμματά του που μπορεί να περιλαμβάνουν μια μικρή ποσότητα αίματος, ονομάζονται μύρτα. Υπάρχουν βέβαια και κάποιες περιπτώσεις απουσίας εκ γενετής του υμένα, καθώς και ελαστικού παρθενικού υμένα, ο οποίος δεν καταστρέφεται μετά την πρώτη σεξουαλική επαφή.

Βαρθολίνειοι αδένες: Πρόκειται για αδένες που βρίσκονται δεξιά και αριστερά στην είσοδο του κόλπου και έχουν διάμετρο 0.5-1 εκ. Οι αδένες αυτοί ενεργοποιούνται στην διάρκεια της σεξουαλικής επαφής και με το έκκριμά τους εφυγραίνουν τον κόλπο και  διευκολύνουν την είσοδο του πέους. Εκκρίνουν ένα διαυγές και βλεννώδες λευκό υγρό με αλκαλικό pH.

 Β.  Εσωτερικά γεννητικά όργανα

Τα γυναικεία εσωτερικά γεννητικά όργανα αποτελούνται από το εσωτερικό μέρος του κόλπου, την μήτρα, τις δύο σάλπιγγες και τις δύο ωοθήκες.

Κόλπος: Ο κόλπος είναι το γυναικείο όργανο της σεξουαλικής επαφής. Πρόκειται για έναν ινομυώδη σωλήνα με  μήκος περίπου 8 εκ. που ξεκινάει από το αιδοίο εξωτερικά και καταλήγει στον τράχηλο της μήτρας εσωτερικά στα γυναικεία γεννητικά όργανα. Η αρχή του κόλπου και το στόμιό του πριν την έναρξη των σεξουαλικών επαφών καλύπτεται από τον παρθενικό υμένα.

Μήτρα: Η μήτρα είναι ένα μυώδες όργανο που θα μπορούσε να παρομοιαστεί με το σχήμα ενός αχλαδιού, το οποίο βρίσκεται στο τέλος του τραχήλου. Το σχήμα και το μέγεθός της εξαρτάται από την ηλικία και από την ορμονική κατάσταση της γυναίκας. Στα κορίτσια και τις νεαρές γυναίκες που δεν έχουν γεννήσει, το μήκος της είναι περίπου 8 εκ., το πλάτος 5 εκ. και το βάρος της 50-60 γραμ. Στις γυναίκες που βρίσκονται στην εμμηνόπαυση, οι διαστάσεις της μήτρας είναι μικρότερες, λόγω της γενικότερης ατροφίας που εμφανίζεται στα γεννητικά όργανα στην περίοδο αυτή.

Ωοθήκες: Στις ωοθήκες παράγονται τα ωάρια, τα οποία πηγαίνουν στην μήτρα για να γονιμοποιηθούν και να δημιουργήσουν το έμβρυο που θα μεγαλώσει μέσα στη μήτρα. Υπάρχουν δύο ωοθήκες στο γυναικείο σώμα, καθώς η φύση έχει προβλέψει εάν υπάρξει κάποιο πρόβλημα στη μία ωοθήκη, να υπάρχει και δεύτερη για την γονιμοποίηση του ανθρώπινου είδους. Κάθε ωοθήκη έχει σχήμα αμυγδάλου και οι διαστάσεις της στην ενήλικη γυναίκα είναι περίπου 4 x 3 x 2 εκ. και το βάρος της  6-8 γραμ.

Σάλπιγγες: Οι σάλπιγγες είναι ινομυώδεις κύλινδροι, μήκους περίπου 10-12 εκ, οι οποίες ξεκινούν από το πίσω μέρος της μήτρας και φτάνουν στις ωοθήκες. Χρησιμεύουν ως κυλινδρικοί σωλήνες από τους οποίους περνούν τα ωάρια που παράγονται στις ωοθήκες για να φτάσουν στη μήτρα και να μπορέσουν να γονιμοποιηθούν.

Με τη συνεργασία:

Χρέλια Κλεοπάτρα, Ειδικευόμενη  Ιατρός, Γ΄ Παιδιατρικής Κλινικής Πανεπιστημίου Αθηνών Π.Γ.Ν. "ΑΤΤΙΚΟΝ', Επιστ. Συνεργάτης Ελληνικής Εταιρείας Εφηβικής Ιατρικής

Άρτεμις Τσίτσκα, Επικ. Καθηγήτρια Παιδιατρικής – Εφηβικής Ιατρικής, Επιστ. Υπεύθυνος Προγράμματος «ΠΡΟΛΗΨΗ»  Ελληνικής Εταιρείας Εφηβικής Ιατρικής